Lexicon

immaterieel cultureel erfgoed

Immaterieel (cultureel) erfgoed zijn gewoontes, kennis en praktijken van vandaag, die mensen hebben meegekregen en graag willen doorgeven voor de toekomst. 

Immaterieel erfgoed gaat mee met de tijd, verandert en evolueert met ons mee. Je groeit er vanzelf mee op of je kiest er op een gegeven moment voor. Het zit in je hoofd en in je handen. Vaak vergt het veel oefening en vooral veel doen.

borgen van immaterieel erfgoed

Borgen betekent het immaterieel erfgoed een duurzame toekomst (helpen) geven. 

borgingsacties 

Het borgen, of de erfgoedzorg kan aangepakt worden via verschillende acties, bv. door de praktijk goed te documenteren, archiefzorg, onderzoek, communicatie, … maar bovenal staat of valt het borgen van dit levend erfgoed altijd met het doorgeven van praktijken, vaardigheden en kennis aan nieuwe mensen. Bij elk van deze acties staat het initiatief of de betrokkenheid van de erfgoedgemeenschap voorop.

erfgoedgemeenschap

De immaterieel-erfgoedgemeenschap wordt gevormd door de mensen en organisaties die bij het immaterieel erfgoed betrokken zijn en het graag (willen) doorgeven en toekomst geven. Ze doen dat door het erfgoed in praktijk te brengen of te ondersteunen: het kunnen beoefenaars zijn, deelnemers, toeschouwers, publiek, vrijwilligers, erfgoedorganisaties, enzovoort.

Immaterieel-erfgoedprofessional

Een erfgoedprofessional, of een immaterieel-erfgoedwerker, is iemand die in dienstverband de immaterieel-erfgoedwerking bij een cultureel-erfgoedorganisatie op zich neemt.

het filmproces (pre/post/productie)

1. Preproductie is de fase waarin het filmen zelf voorbereid wordt.

Tijdens de preproductie is het doel om zoveel mogelijk taken voor te bereiden zodat tijdens de productie alle focus kan gaan naar aanleveren van geweldig beeld.

Preproductie zal er voor ieder filmproject anders uitzien, maar het heeft vaak betrekking op de volgende taken: het uitwerken van het budget, het bekijken van potentiële filmlocaties, het (eventueel) aanvragen van vergunningen, het reserveren van benodigde apparatuur, het uitwerken van het draaiboek en het plannen van de filmmomenten met alle betrokkenen. Hoe uitgebreider en hoe grondiger de preproductie gebeurt, hoe vlotter het filmen zelf zal verlopen! 

2. Productie is de fase waarin het filmen en opnemen van beeld en geluid gebeurt. 

Afhankelijk van het type film kunnen bepaalde fragmenten, of shots, opnieuw gefilmd worden, zoals bij een promofilmpje. Bij andere, zoals bijvoorbeeld een documentaire, kan dit niet. Het verloop van het productieproces hangt af van de voorbereidingen getroffen in de preproductiefase. Filmen gebeurt in deze fase volgens het eerder opgemaakte draaiboek. 

3. Postproductie is de fase waarin de beelden verwerkt worden tot de gewenste (eind)montage. 

Over het algemeen wordt de term gebruikt voor alle productiefasen nadat de opnamen van de oorspronkelijke audio- en video-opnames zijn afgerond. Vaak duurt de postproductie-fase van een film langer dan de werkelijke opnamen.

playout

Een playout is een vertoning van het (gemonteerde) filmmateriaal. 

Dit kan een vertoning zijn van afgewerkte films, maar ook van tussentijdse montages, of het kan een vertoning zijn van de beelden waar een voice-over wordt aan toegevoegd. 

Dit wordt gedaan tijdens de postproductie-fase.

shotlist

Een shotlist is een genummerde lijst van alle shots die nodig zijn voor een specifieke scène. Deze lijst wordt gebruikt als controlelijst en hulpmiddel tijdens de opnames. 

De shotlist omvat:

• een korte inhoudelijke omschrijving van het shot
• om welk soort shot het gaat (wide, medium, close-up)
• welke camera opstelling wordt voorzien 
• andere praktische opmerkingen

Een shotlist helpt om jouw ideeën en stappen te ordenen en te beginnen met een solide plan.

Dit wordt gedaan tijdens de preproductie-fase.

actiecamera

Een actiecamera (of ‘action cam’) verwijst naar een camera die specifiek gebruikt wordt om actiemomenten te filmen.

Doordat er bij actiemomenten vaak veel factoren komen kijken die een camera kunnen beschadigen, is een action cam speciaal ontworpen om in deze omstandigheden goed te functioneren: ze zijn klein en kunnen eenvoudig opgesteld of bevestigd worden.

Een action cam heeft een groothoeklens die zorgt dat er zo veel mogelijk van de omgeving wordt vastgelegd. Daarnaast zijn actiecamera's in verschillende vormen en maten beschikbaar, afhankelijk van functie en budget. Vaak zijn ze heel compact en bestendig tegen externe factoren. 

Een voorbeeld van een actiecamera is een GoPro.

dasspeldmicrofoon

= lavalier microfoon

Een dasspeld- of lavalier microfoon is een kleine microfoon die met een clip of andere materialen bevestigd kan worden aan kledij of het lichaam. 

Via een kabel worden ze verbonden aan een zender die het audiosignaal doorstuurt naar een ontvanger. De ontvanger wordt aangesloten ofwel rechtstreeks op de camera of op een geluidsopnametoestel.

Een dasspeldmicrofoon wordt opgespeld op de kleding van de personen die in beeld komen, zodat je hun stem zuiver en gescheiden van achtergrondgeluiden kan registreren.

Het voordeel van een dasspeldmicrofoon is dat de kwaliteit hiervan erg goed is vergeleken met bijvoorbeeld een richtmicrofoon die ver van de geluidsbron afstaat. De dasspeldmicrofoon geeft een warm geluid omdat deze zich altijd dicht bij de geluidsbron bevindt.

externe richtmicrofoon

Een externe richtmicrofoon is bedoeld om de omgevingsgeluiden te registreren of op een specifieke plaats te plaatsen om een bepaald geluid te gaan registreren.

gorilla statief

Een gorillastatief, of gorillapods, zijn lichte statieven met buigzame poten zodat je ze kunt vastmaken aan een object (bv. een hek, een tafel, ...).

codec

Codecs zijn compressietechnologieën voor media en bestaan uit twee componenten, een encoder en een decoder. Codec staat voor het comprimeren en decomprimeren van een bestand. Dit kan gaan om een foto, een video, een audiofragment, of anders.

Er bestaan twee soorten codecs: lossless en lossy. Lossless codecs behouden de kwaliteit van het originele bestand bij decompressie. Lossy codecs produceren een duplicaat van het originele bestand dat bij decompressie afwijkt van het origineel.

Enkele voorbeelden van codecs voor video zijn MPEG-2, H.264, ProRes HQ 422.

container format

Een bestand wordt door middel van een codec gecodeerd en bewaard in een containerformaat. Een containerformaat is een digitaal omhulsel, of metafile, dat verschillende soorten mediagegevens samenhoudt, zoals audio, video en ondertiteling, zodat ze gesynchroniseerd kunnen worden afgespeeld. 

Het is als een virtuele doos die ervoor zorgt dat de multimediabestanden naadloos worden afgespeeld op verschillende apparaten en platforms. Bekende voorbeelden van containerformaten zijn archiefbestanden (zoals het ZIP-formaat) en formaten die worden gebruikt voor het afspelen van multimedia (zoals Matroska, MP4 en AVI). 

Bijvoorbeeld: een video gecodeerd in de H.264 codec en opgeslagen in een .MP4 container formaat.

deliverables

Deliverables zijn de media waarin de afgewerkte audiovisuele productie aangeleverd moet worden en dit volgens de specifieke technische vereisten van het eindgebruik. 

Bijvoorbeeld: een productie wordt afgewerkt in ProRes 4444 formaat aan 25 fps. Dit is het masterbestand. Er wordt een versie gevraagd voor een bioscoopvertoning als DCP aan 24 fps. Daarnaast wenst de producent een .mp4 aan 25 fps om op zijn website te plaatsen. Die laatste twee zijn deliverables.

masterbestand

Het masterbestand is de afgewerkte audiovisuele productie in de hoogst mogelijke kwaliteit. Het masterbestand wordt gebruikt om deliverables van te maken.

master tijdlijn

Bij het monteren maak je gebruik van een tijdlijn waarop beeld- en geluidsmateriaal in een specifieke volgorde worden geplaatst. Wanneer je veel materiaal hebt kan je het proces vereenvoudigen en overzichtelijk maken door gebruik te maken van verschillende tijdlijnen. 

De master tijdlijn is de tijdlijn waar je de finale volgorde van de montage maakt op basis van wat er in de andere tijdlijnen werd samengebracht. Op deze manier wordt het praktischer om de uiteindelijke montage op te bouwen.

jump cut

Een jumpcut is een specifieke manier van overgang van één shot op het volgende. Een jumpcut ontstaat wanneer een shot wordt onderbroken door een cut die de continuïteit van het moment verbreekt. Hierdoor wordt de montage zichtbaar/voelbaar naar de kijker toe. 

Een jumpcut krijg je vaak wanneer de compositie van het onderwerp van twee opeenvolgende shots onvoldoende van elkaar verschillen. In het beste geval wordt het inderdaad gebruikt om een sprong in de tijd te maken.